Radno iskustvo:
• 2016– danas: naučni saradnik, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković" -
Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Univerzitet u Beogradu
• 2014-2016: istraživač saradnik, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković" -
Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Univerzitet u Beogradu
Obrazovanje:
• 2015: Doktor ekoloških nauka, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu. Doktorska disertacija: „Vijabilnost populacija tekunice Spermophilus citellus (L., 1766) na području Srbije”.
• 2007: Diplomirani biolog zaštite životne sredine, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu.
Istraživačke teme:
• ekologija
• konzervaciona biologija
• teriologija
• konzervaciona generika
• parazitologija.
Veštine i tehnike:
Uzimanje uzoraka; monitoring sitnnih sisara; molekularno-genetičke metode; rad u programima: Arlequin, Structure, Geneland, BAPs, Botlleneck, Genepop, Genetix, Fstat, Vortex.
Nagrade:
• 2008: Grant za kratke posete Evropske naučne fondacije
• 2009: Grant za učešće na Konferenciji konzervacionih genetičara održanoj u Trondhejmu, dodeljen od strane Organizacionog komiteta Kongresa
Članstva u naučnim društvima:
• Srpsko bološko društvo
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Konzervaciona biologija ima za cilj da očuva biološku raznovrsnost na Zemlji i bavi se dugoročnom održivošću ekosistema. Interdisciplinarnim pristupom, konzervaciona biologija se bavi rešavanjem problema očuvanja na nivou vrsta, zajednica i ekosistema koji su direktno ili indirektno narušeni ljudskim aktivnostima ili drugim uticajima.
Populaciona genetika proučava genetički sastav – distribuciju i promenu učestalosti alela tokom vremena, unutar i između populacija. Koristi matematičke modele dinamike učestalosti alela, izdvaja predviđanja o verovatnim obrascima genetičke varijacije u stvarnim populacijama i testira predviđanja u odnosu na empirijske podatke.
Zaštita životne sredine podrazumeva smanjenje ili sprečavanje zagađenja, negativnih uticaja na životnu sredinu, štete nanesene ekosistemima ili prirodnim resursima izazvane ljudskim aktivnostima.
Osnovne studije molekularne biologije i fiziologije završio sam 2010. godine, a potom i doktorske studije biologije, modul evoluciona biologija, 2017. godine na Biološkom fakultetu, Univerziteta u Beogradu. Moja istraživačka interesovanja obuhvataju evoluciju starenja i ulogu interakcija mitohondrijskog i jedarnog genoma (mito-jedarne interakcije) u evoluciji osobina životne istorije. U svom radu koristim laboratorijske linije pasuljevog žiška Acanthoscelides obtectus koje su selektovane za ranu reprodukciju/kratak život i kasnu reprodukciju/dug život više od 250 generacija. Trenutni fokus mojih istraživanja predstavljaju polno-specifični efekti mitohondrijskih mutacija na reprodukciju i druge osobine životne istorije, koje nastaju usled evolucionog procesa koji se naziva materinska kletva. Mitohondrijske mutacije koje imaju štetan efekat na mužjake, ali ne i na ženke, mogu biti iskorišćene u razvoju nove metode biokontrole štetnih insekata koja se naziva tehnika trojanskih ženki.
Godine 2013. dobio sam DAAD stipendiju za kraći istraživački boravak u Institutu za genetiku, Univerziteta u Kelnu, u Nemačkoj. Od strane Centra za razvoj liderstva, u okviru programa „Pokreni se za nauku“, tokom 2018. i 2020. godine dobio sam finansiranje za projekte razvoja novih metoda biokontrole štetočina. Trenutno sam član projekta „Experimental evolution approach in developing insect pest control methods ELEVATE“, број 7683961, 2022-2025 u okviru programa Ideje, Fonda za nauku Republike Srbije. Aktivno učestvujem u popularizaciji nauke kao rukovodilac projekta građanske nauke „Opasulji se“ (https://www.opasuljise.rs/) koji je podržan od strane Centra za promociju nauke. Član sam Srpskog evolucionog društva (SED), Evropskog društva za evolucionu biologiju (ESEB) i Evropske asocijacije za građansku nauku (ECSA).
Biologija ponašanja istražuje ponašanje životinja na sistemskom nivou integrisanjem bihejvioralnih, ekoloških, fizioloških i molekularnih pristupa zarad boljeg razumevanja specifičnih elemenata ponašanja.
Biologija starenja fokusirana je na bolje razumevanje molekularnih, ćelijskih i fizioloških procesa koji se nalaze u osnovi procesa starenja i bolesti povezanih sa ovim procesom.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Populaciona genetika proučava genetički sastav – distribuciju i promenu učestalosti alela tokom vremena, unutar i između populacija. Koristi matematičke modele dinamike učestalosti alela, izdvaja predviđanja o verovatnim obrascima genetičke varijacije u stvarnim populacijama i testira predviđanja u odnosu na empirijske podatke.
Redoks biologija se bavi proučavanjem svih aspekata biologije koji su posredovani ili pod uticajem biohemijskih procesa redukcije i oksidacije. Redoks homeostaza je ključna za osnovne životne funkcije, kao što su metabolizam i disanje, i njeno narušavanje rezultira nastankom bolesti i starenjem.
2010 Doktorat (Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet)
2004 Diploma osnovnih studija (Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet, smer Ekologija i zaštita životne sredine)
Oblasti istraživanja: Razviće, Odlike životne istorije, Evoluciona morfometrija, Konzervaciona biologija, Evolucija, Ekologija
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Eco-Evo-Devo povezuje ekologiju, teoriju evolucije i biologiju razvića. U okvirima Eco-Evo-Devo proučava se uticaj sredinskih signala (biotičkih i abiotičkih) na strukturu i dinamiku populacija, formiranje novih fenotipova tokom procesa razvića i njihove evolucije kod različitih taksona biljaka, životinja i gljiva.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Dr Marko Mirč je osnovne i master studije ekologije završio na Prirodno-matematičkom fakultetu, Univerzitet u Novom Sadu, a doktorat iz ekoloških nauka je stekao na Biološkom fakultetu, Univerzitet u Beogradu.
Za doktorsku tezu pod nazivom "Karakterizacija ekološkog i konzervacionog statusa zidnog guštera (Podarcis muralis) u Vojvodini, Srbija" dobio je nagradu "Akademik Milutin Radovanović" za najbolju doktorsku disertaciju iz oblasti zoologije.
Naučno-istraživački rad mu se fokusira na proučavanje evolutivnih i adaptacionih mehanizama kod vodozemaca i gmizavaca uzrokovanih antropogeno izazvanim promenama u životnoj sredini poput urbanizacije, narušavanja staništa, zagađenja i klimatskih promena. Dodatno, bavi se modelovanjem životne sredine, proučavanjem i zaštitom ekosistema malih vlažnih staništa i implementacijom građanske nauke u zaštitu životne sredine.
Aktivno učestvuje u programima popularizacije nauke poput Noći istraživača i Festivala nauke, gde kroz zanimljive edukativne radionice približava biologiju široj publici.
Član je Evropskog društva herpetologa (Societas Europaea Herpetologica).
Akvatična ekologija proučava vodene ekosisteme uključujući mora, reke, jezera, bare i močvare, tj. odnose između fizičkih, hemijskih i bioloških komponenti ovih staništa. Istraživači koji se bave akvatičnom ekologijom ispituju i uticaj čoveka i njegovih aktivnosti na vodene ekosisteme.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biologija invazivnih vrsta proučava introdukovane invazivne vrste i njihov uticaj na diverzitet, strukturu, dinamiku i funkcionisanje ekosistema koji naseljavaju. Invazivne vrste se smatraju jednim od najznačajnijih faktora smanjenja biodiverziteta.
Biologija ponašanja istražuje ponašanje životinja na sistemskom nivou integrisanjem bihejvioralnih, ekoloških, fizioloških i molekularnih pristupa zarad boljeg razumevanja specifičnih elemenata ponašanja.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Eco-Evo-Devo povezuje ekologiju, teoriju evolucije i biologiju razvića. U okvirima Eco-Evo-Devo proučava se uticaj sredinskih signala (biotičkih i abiotičkih) na strukturu i dinamiku populacija, formiranje novih fenotipova tokom procesa razvića i njihove evolucije kod različitih taksona biljaka, životinja i gljiva.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Funkcionalna ekologija je fokusirana na razumevanje različitih bioloških fenomena (funkcija) na različitim nivoima organizacije od organizma do ekosistema, koje omogućavaju razumevanje postojanja određenih obrazaca u prirodi. Ona identifikuje i proučava procese i/ili aktivnosti koji obezbeđuju organizmu ili ekosistemu u celini da funkcioniše.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Konzervaciona biologija ima za cilj da očuva biološku raznovrsnost na Zemlji i bavi se dugoročnom održivošću ekosistema. Interdisciplinarnim pristupom, konzervaciona biologija se bavi rešavanjem problema očuvanja na nivou vrsta, zajednica i ekosistema koji su direktno ili indirektno narušeni ljudskim aktivnostima ili drugim uticajima.
Urbana ekologija proučava fundamentalne ekološke koncepte unutar urbanih sredina. Uključuje ispitivanje razlika ekoloških obrazaca, odnosa i procesa u urbanim sredinama u poređenju sa neurbanizovanim sredinama i istraživanje uticaja urbanizacije na ekologiju organizama. Ispituje odnose i interakcije između ekoloških i društvenih komponenti unutar urbanog ekosistema nastalog isključivo antropogenom aktivnošću.
Zaštita životne sredine podrazumeva smanjenje ili sprečavanje zagađenja, negativnih uticaja na životnu sredinu, štete nanesene ekosistemima ili prirodnim resursima izazvane ljudskim aktivnostima.
Obrazovanje:
Doktorat (Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, 2011-2017)
Osnovne studije (Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, 2006-2011)
Zaposlenje:
Zaposlen na odeljenju za evolucionu biologiju Instituta za biološka istraživanja "Siniša Stanković"- Intitut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Univerzitet u Beogradu.
viši naučni saradnik (24.05.2023.)
naučni saradnik (26.09.2018.)
istraživač saradnik (13.11.2014.)
istraživač pripravnik (03.06.2013.)
Stipendista Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije, na projektu "Diverzitet vodozemaca i gmizavaca Balkana: evolucioni aspekti i konzervacija" (br. 173043) (2012-2013.).
Interesovanja:
Morfologija, ekologija, etologija, konzervacija, ekotoksikologija, gmizavci, vodozemci
Učešće u projektima:
Učešće u nacionalnim projektima:
2018-2023 "Monitoring vodozemaca i gmizavaca u nacionalnom parku Kopaonik”
2018–2019 „Pribavljanje podataka i druge usluge u cilju nastavka uspostavljanja ekološke mreže u Republici Srbiji “ (JNOP 01/2018)
2018–2021 „ Pribavljanje podataka i druge usluge u cilju uspostavljanja ekološke mreže Evropske unije Natura 2000 kao dela ekološke mreže Republike Srbije “ (JNOP 02/2018, JNOP 02/2019, JNOP 02/2020)
2018–2019 „Pribavljanje podataka i druge usluge u cilju nastavka izrade crvenih lista pojedinačnih grupa organizama flore, faune i gljiva u Republici Srbiji “ (JNOP 03/2018)
2019-2021 “Projekat Jadar- stanje biodiverziteta” (tri faze)
2013-2019 Diverzitet vodozemaca i gmizavaca Balkana: evolucioni aspekti i konzervacija (OI173043, Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije)
Učešće u međunarodnim projektima:
2012-2013 “Distribution and Conservation of Hermann’s Tortoise (Testudo hermanni boettgeri) in Serbia”
2018-2019. “Conservation Threat Assessment to Reptile Habitats in Pčinja Region (Southern Serbia) through Distributional and Fitness Traits of Podarcis erhardii Populations”
2019-2020, “Analyses and studies of Bulgarian species and types of habitats, subject to reporting in accordance with art. 17 of the habitats directive (92/43 / EEC)” (NATURA 2000)
2020-2021. “Establishing a Long-Term Monitoring Study of the Endemic and Highly Endangered Meadow Viper (Vipera ursinii macrops) in Serbia”
2022-2022. „Corridor Level Environmental and Social Assessment for the Belgrade-Niš High Speed Railway Corridor, Serbia“, funder: EBRD.
Akvatična ekologija proučava vodene ekosisteme uključujući mora, reke, jezera, bare i močvare, tj. odnose između fizičkih, hemijskih i bioloških komponenti ovih staništa. Istraživači koji se bave akvatičnom ekologijom ispituju i uticaj čoveka i njegovih aktivnosti na vodene ekosisteme.
Istraživanja u ovoj oblasti počivaju na razumevanju fizioloških i funkcionalnih osobenosti kako ćelija raka na individualnom nivou, tako i na nivou tumorskog tkiva kao višećelijske formacije, čijom se visokoorkestriranom aktivnošću tumor širi, infiltriše okolno tkivo i diseminuje. Sagledavanje uzroka izmenjenog ponašanja neoplastične ćelije pojedinačno, ali i u kontekstu tumorske mikrosredine uključujući histološke, metaboličke i imunološke specifičnosti ovog tkiva, premisa je koncipiranja novih pristupa u lečenju raka. Ispitivanje razloga inicijalne ili stečene rezistencije tumora, pomaže dubljem razumevanju postojećih limita u lečenju i pronalaženju načina da se unaprede aktuelni protokoli.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biologija invazivnih vrsta proučava introdukovane invazivne vrste i njihov uticaj na diverzitet, strukturu, dinamiku i funkcionisanje ekosistema koji naseljavaju. Invazivne vrste se smatraju jednim od najznačajnijih faktora smanjenja biodiverziteta.
Biologija ponašanja istražuje ponašanje životinja na sistemskom nivou integrisanjem bihejvioralnih, ekoloških, fizioloških i molekularnih pristupa zarad boljeg razumevanja specifičnih elemenata ponašanja.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Eco-Evo-Devo povezuje ekologiju, teoriju evolucije i biologiju razvića. U okvirima Eco-Evo-Devo proučava se uticaj sredinskih signala (biotičkih i abiotičkih) na strukturu i dinamiku populacija, formiranje novih fenotipova tokom procesa razvića i njihove evolucije kod različitih taksona biljaka, životinja i gljiva.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Funkcionalna ekologija je fokusirana na razumevanje različitih bioloških fenomena (funkcija) na različitim nivoima organizacije od organizma do ekosistema, koje omogućavaju razumevanje postojanja određenih obrazaca u prirodi. Ona identifikuje i proučava procese i/ili aktivnosti koji obezbeđuju organizmu ili ekosistemu u celini da funkcioniše.
Ishrana je proces kojim telo koristi hranu za proizvodnju energije i održavanje života. Nauka o ishrani proučava ulogu hranljivih materija i drugih sastojaka hrane u rastu, reprodukciji, zdravlju i bolesti organizma. Sastojci hrane sa lekovitim karakteristikama nazivaju se nutriceuticima i mogu se koristiti za lečenje ili prevenciju bolesti. Sve je više alternativnih izvora hrane, kao što su jestivi insekti, koji treba da ograniče negativan uticaj proizvodnje hrane na životnu sredinu.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Konzervaciona biologija ima za cilj da očuva biološku raznovrsnost na Zemlji i bavi se dugoročnom održivošću ekosistema. Interdisciplinarnim pristupom, konzervaciona biologija se bavi rešavanjem problema očuvanja na nivou vrsta, zajednica i ekosistema koji su direktno ili indirektno narušeni ljudskim aktivnostima ili drugim uticajima.
Terestrična ekologija proučava odnose organizama i životnih zajednica (biocenoza) prema uslovima spoljašnje sredine i interakciju između živih bića na kopnu. Ova istraživanja pružaju konceptualnu osnovu za razumevanje procesa u kopnenim ekosistemima i njihove osetljivosti na promene u životnoj sredini i biotičke promene.
Urbana ekologija proučava fundamentalne ekološke koncepte unutar urbanih sredina. Uključuje ispitivanje razlika ekoloških obrazaca, odnosa i procesa u urbanim sredinama u poređenju sa neurbanizovanim sredinama i istraživanje uticaja urbanizacije na ekologiju organizama. Ispituje odnose i interakcije između ekoloških i društvenih komponenti unutar urbanog ekosistema nastalog isključivo antropogenom aktivnošću.
Zaštita životne sredine podrazumeva smanjenje ili sprečavanje zagađenja, negativnih uticaja na životnu sredinu, štete nanesene ekosistemima ili prirodnim resursima izazvane ljudskim aktivnostima.
Obrazovanje:
2011-Osnovne studije iz biologije, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
2018- Doktorat, Ph.D., Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu. Naziv teze: “Morfološka varijabilnost, evolucija i razviće kičmenice kod velikih mrmoljaka (Triturus, Salamandridae, Caudata).”
Veštine:
Dugogodišnje iskustvo u morfologiji i evolucionoj biologiji razvića, kao i u laboratorijskom radu sa embrionima mrmoljaka. Posebno polje interesovanja je histologija organa velikih mrmoljaka, posebno štitne žlezde i uticaja različitih endokrinih dusruptora na razviće i metamorfozu kod velikih mrmoljaka.
Akvatična ekologija proučava vodene ekosisteme uključujući mora, reke, jezera, bare i močvare, tj. odnose između fizičkih, hemijskih i bioloških komponenti ovih staništa. Istraživači koji se bave akvatičnom ekologijom ispituju i uticaj čoveka i njegovih aktivnosti na vodene ekosisteme.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Eco-Evo-Devo povezuje ekologiju, teoriju evolucije i biologiju razvića. U okvirima Eco-Evo-Devo proučava se uticaj sredinskih signala (biotičkih i abiotičkih) na strukturu i dinamiku populacija, formiranje novih fenotipova tokom procesa razvića i njihove evolucije kod različitih taksona biljaka, životinja i gljiva.
Obrazovanje:
Doktor bioloških nauka, Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu, 2004.
Magistar bioloških nauka, Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu, 2000.
Diplomirani biolog, Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu, 1996.
Oblasti istraživanja:
Herpetologija i batrahologija - morfologija, sistematika, biogeografija, ekologija, evoluciona i konzervaciona biologija vodozemaca I gmizavaca Balkanskog poluostrva.
Radno iskustvo:
Univerzitet u Beogradu, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković", Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Beograd (od 2020)
Slobodni istraživač, Crna Gora (2011-2020)
Univerzitet u Beogradu, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković", Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Beograd (1999 -2011)
Tekući projekti:
Program naučnih istraživanja, Ministarstvo nauke, tehnološkog razvoja i inovacija Republike Srbije (Ev. broj 451-03-66/2024-03/200007).
Članstva u stručnim društvima:
Evropsko herpetološko društvo
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Eco-Evo-Devo povezuje ekologiju, teoriju evolucije i biologiju razvića. U okvirima Eco-Evo-Devo proučava se uticaj sredinskih signala (biotičkih i abiotičkih) na strukturu i dinamiku populacija, formiranje novih fenotipova tokom procesa razvića i njihove evolucije kod različitih taksona biljaka, životinja i gljiva.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Konzervaciona biologija ima za cilj da očuva biološku raznovrsnost na Zemlji i bavi se dugoročnom održivošću ekosistema. Interdisciplinarnim pristupom, konzervaciona biologija se bavi rešavanjem problema očuvanja na nivou vrsta, zajednica i ekosistema koji su direktno ili indirektno narušeni ljudskim aktivnostima ili drugim uticajima.
Zaštita životne sredine podrazumeva smanjenje ili sprečavanje zagađenja, negativnih uticaja na životnu sredinu, štete nanesene ekosistemima ili prirodnim resursima izazvane ljudskim aktivnostima.
Rodjena je 1962. godine u Beogradu, SFRJ. Diplomirala je na Odseku za biološke nauke, smer Opšta biologija PMF-a Univerziteta u Beogradu 1986. godine, magistrirala je na Postdiplomskim studijama Genetike na Odseku za biološke nauke PMF-a Univerziteta u Beogradu 1988. godine i doktorirala iz oblasti evolucione biologije na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1997. godine. Naučna interesovanja kreću se u oblasti evolucione i konzervacione biologije. Od 1986. godine zaposlena je u IBISS-u, prvo u Odeljenju za genetiku, potom oд 1990. u Odeljenju za evolucionu biologiju. Od 2008. godine deli radno vreme između IBISS-a i PMF-a Univerziteta u Nišu, gde predaje evolucionu i konzervacionu biologiju na Departmanu za biologiju i ekologiju. Godine 1989. provela je mesec dana na Departmanu za genetiku Univerziteta u Valensiji, Španija. Kao stipendista DAAD 2002. godine boravila je mesec dana u Prirodnjačkom muzeju „Aleksander Kenig“ u Bonu. Kao stipendista Fulbrajt fondacije 2018/19 provela je sedam meseci na Urbana-Šampejn Univerzitetu u Ilinoisu, SAD. Član je Societas Europaea Herpetologica (SEH) od 1993. godine (2010-2017 bila je zamenik generalnog sekretara Društva) i Society for Study of Amphibians and Reptiles (SSAR) od 2012. godine. Član je IUCN Amphibian Specialist Group (2012-2023 bila je regionalni koordinator tima za procenu statusa evropskih vodozemaca na Crvenoj Listi) i IUCN Viper Specialist Group (od 2012 godine vrši funkciju regionalnog koordinatora za Evropu, a od 2020 je i ko-koordinator sa dr Marcio Martins radne grupe za procenu statusa vrsta na Crvenoj Listi). Od 2001. godine član je Stručnog Saveta za Biološku Sigurnost pri Ministarstvu poljoprivrede Republike Srbije. Od 2001 do 2005 godine rukovodila je projektom „Evolucija u heterogenim sredinama“ koji je finansiralo Ministarstvo nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Konzervaciona biologija ima za cilj da očuva biološku raznovrsnost na Zemlji i bavi se dugoročnom održivošću ekosistema. Interdisciplinarnim pristupom, konzervaciona biologija se bavi rešavanjem problema očuvanja na nivou vrsta, zajednica i ekosistema koji su direktno ili indirektno narušeni ljudskim aktivnostima ili drugim uticajima.
1. Radno iskustvo
• 2020 - danas: Naučni saradnik, Odeljenje za evolucionu biologiju, Institut za biološka istraživanja “Siniša Stanković”, Univerzitet u Beogradu
• 2017 - 2020: Istraživač saradnik, Odeljenje za evolucionu biologiju, Institut za biološka istraživanja “Siniša Stanković”, Univerzitet u Beogradu
• 2014 - 2017: Istraživač pripravnik, Odeljenje za evolucionu biologiju, Institut za biološka istraživanja “Siniša Stanković”, Univerzitet u Beogradu
2. Obrazovanje
• 2020: Doktor bioloških nauka, Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet
• 2012: Master ekologije i zaštite životne sredine, Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet
• 2006 - 2010: Osnovne studije na smeru Biologija, Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet
3. Dodatno istraživačko iskustvo
• Naučno i stručno usavršavanje na CIBIO institutu – Istraživački centar za biodiverzitet i genetičke resurse, Univerzitet u Portu, Portugal. U periodu od 01.09. do 30.09.2023. је učestvovala na projektu pod nazivom "Assessing the indirect effect of pesticides at individual level with lizards in mesocosms" finansiranom od strane COST akcije PERIAMAR (CA18221 – PEsticide RIsk AssessMent for Amphibians and Reptiles).
• Conservation status and threats of westernmost populations of the meadow lizard (Darevskia praticola), vođa projekta finansiranog od strane SEH – Societas Europaea Herpetologica, Grant in Herpetology 2014.
• Monitoring vodozemaca i gmizavaca Specijalnog rezervata prirode "Uvac"
• Monitoring tekunica u Specijalnom rezervatu prirode "Titelski breg"
4. Profesionalno angažovanje
• Procena statusa ugroženosti za IUCN Crvenu listu – IUCN Red List Assessment status of Darevskia praticola, 2022.
• Član lokalnog organizacionog komiteta – 21. Evropski herpetološki kongres, Beograd, Srbija 5-9. septembar 2022.
• Članstvo u naučnim telima – Srpsko biološko društvo; SEH – Societas Europaea Herpetologica – Evropsko herpetološko društvo
• Recenzija radova za časopise – Amphibia-Reptilia, Ecologia Balkanica, Ecologica Montenegrina, Herpetozoa, North-Western Journal of Zoology i PeerJ
5. Istraživačko interesovanje
Moj naučni rad obuhvata istraživanja u oblasti evolucione i konzervacione biologije, kao i u oblasti herpetologije – proučavanje morfoloških i ekofizioloških karakteristika gmizavaca.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biologija ponašanja istražuje ponašanje životinja na sistemskom nivou integrisanjem bihejvioralnih, ekoloških, fizioloških i molekularnih pristupa zarad boljeg razumevanja specifičnih elemenata ponašanja.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Konzervaciona biologija ima za cilj da očuva biološku raznovrsnost na Zemlji i bavi se dugoročnom održivošću ekosistema. Interdisciplinarnim pristupom, konzervaciona biologija se bavi rešavanjem problema očuvanja na nivou vrsta, zajednica i ekosistema koji su direktno ili indirektno narušeni ljudskim aktivnostima ili drugim uticajima.
Populaciona genetika proučava genetički sastav – distribuciju i promenu učestalosti alela tokom vremena, unutar i između populacija. Koristi matematičke modele dinamike učestalosti alela, izdvaja predviđanja o verovatnim obrascima genetičke varijacije u stvarnim populacijama i testira predviđanja u odnosu na empirijske podatke.
Terestrična ekologija proučava odnose organizama i životnih zajednica (biocenoza) prema uslovima spoljašnje sredine i interakciju između živih bića na kopnu. Ova istraživanja pružaju konceptualnu osnovu za razumevanje procesa u kopnenim ekosistemima i njihove osetljivosti na promene u životnoj sredini i biotičke promene.
Obzirom da sam populacioni genetičar moj rad obuhvata istraživanja od značaja za populacionu, evolucionu i konzervacionu genetiku. Doktorsku disertaciju sam odbranio na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1998 godine iz oblasti populacione genetike a koja je povezana sa temom proučavanja adaptivnog značaja hromozomskog inverzionog polimorfizma i genetičkih opterećenja kod voćne mušice vrste Drosophila subobscura. Trenutno posedujem naučno zvanje višeg naučnog saradnika i zaposlen sam u Institutu za Biološka Istraživanja 'Siniša Stanković' u Beogradu.
Moja istraživanja, u kooperaciji sa kolegama sa Univerziteta u Barseloni od 2000 godine, obuhvataju proučavanja adaptivnog potencijala hromozomskog inverzionog polimorfizma i genetičkih opterećenja kod vrste Drosophila subobscura. Do sada smo publikovali 16 radova u medjunarodno priznatim časopisima: Hereditas-Švedska, Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research-Nemačka, Journal of Evolutionary Biology-Ujedinjeno Kraljevstvo, Genetica-Holandija, Israel Journal of Ecology and Evolution-Izrael, Genome-Kanada, Genetics and Molecular Biology-Brazil, Insects-Kina, Russian Journal of Genetics- Rusija, Journal of Genetics-Indija.Pored navedenih publikovao sam još 7 radova iz iste oblasti.
Takodje, fokus naših trenutnih istraživanja je proučavanje značaja hromozomskih inverzija Drosophila subobscura za adaptaciju na klimatske promene. Ova istraživanja obuhvataju proučavanje adaptivnog odgovora pojedinačnih hromozomskih inverzija na različite klimatske varijable, praćenje evolucione stope višegodišnjih promena učestalosti hromozomskih inverzija odgovornih za termalnu adaptaciju i proučavanje termalne adaptacije čitavog kariotipa upotrebom modela hromozomskog termalnog index-a (CTI). Istraživanja se obavljaju u prirodnim populacijama vrste Drosophila subobscura sa Balkana.
Pored gore navedene glavne vrste istraživanja, bio sam pozvan da učestvujem u grandioznom projektu koji se odnosi na distribuciju planarija (Dugesia) na 4 kontinenta i njihova kolonizacija Evrope i Azije iz Afrike (Journal of Biogeography).
Kao posebnu vrstu interesovanja za veliku korist od upotrebe DNK podataka u rešavanju kriminalnih slučajeva, publikovao sam rad iz oblasti forenzičke genetike u časopisu Žurnal za Kriminalistiku i Pravo-Srbija.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Populaciona genetika proučava genetički sastav – distribuciju i promenu učestalosti alela tokom vremena, unutar i između populacija. Koristi matematičke modele dinamike učestalosti alela, izdvaja predviđanja o verovatnim obrascima genetičke varijacije u stvarnim populacijama i testira predviđanja u odnosu na empirijske podatke.
Telefon: +381 11 20 78 300
Fax: +381 11 27 61 433
Email: ibiss@ibiss.bg.ac.rs
Bulevar despota Stefana 142
11108 Beograd
Srbija
IBISS koristi analitičke "kolačiće" (eng. "cookies") za analizu korišćenja sajta u cilju unapređenja korisničkog iskustva, klikom na "Prihvatam" dajete saglasnost za korišćenje kolačića.