Linkovi na poglavlja knjige dr Alekseja Tarasjeva "Biologija i kreacionizam" (Signature 1999, Recenzenti: prof. dr Nikola Tucić i dr Dragana Cvetković) korišćene kao preporučena literatura na Biološkom, Filozofskom, Rudarsko-geološkom i Bogoslovskom fakultetu Univerziteta u Beogradu na Scribid-u

Korice, sadržaj i uvod: https://www.scribd.com/document/369194894/1-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Korice-Sadrz-aj-Uvod

Evolucija kao proces: https://www.scribd.com/document/369194902/2-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Evolucija-Kao-Proces

Teorija evolucije: https://www.scribd.com/document/369194884/3-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Teorija-Evolucije

Evoluciona istorija: https://www.scribd.com/document/369194892/4-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Evoluciona-Istorija

Značaj evolucione biologije: https://www.scribd.com/document/369194869/5-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Znacaj-Evolucione-Biologije

Kreacionizam kao naučna teorija: https://www.scribd.com/document/369194917/6-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Kreacionizam-Kao-Naucna-Teorija

Kreacionizam kao vera: https://www.scribd.com/document/369194877/7-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Kreacionizam-kao-vera

Kreacionizam kao pseudonauka: https://www.scribd.com/document/369194904/8-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Kreacionizam-kao-pseudonauka

Prilog 1. Šta je nauka ili problem demarkacije: https://www.scribd.com/document/369194901/9-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Prilog-1-Sta-Je-Nauka-Ili-Problem-Demarkacije

Prilog 2. Postanak života: https://www.scribd.com/document/369194908/10-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Prilog-2-Postanak-Zivota

Prilozi 3. i 4. II Zakon termodinamike i Radiometrijsko datiranje: https://www.scribd.com/document/369194909/11-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Prilozi-3-i-4-II-Zakon-Termodinamike-i-Radiometrijsko-Datiranje

Prilozi 5. i 6. FAQ i Preporučena literatura: https://www.scribd.com/document/369194910/12-Aleksej-Tarasjev-BIOLOGIJA-I-KREACIONIZAM-Prilozi-5-i-6-FAQ-i-Preporucena-Literatura

Odabrane publikacije (1991-2017)

1. Avramov S, Pemac D, Tucić B. Phenotypic plasticity in response to an irradiance gradient in Iris pumila: adaptive value and evolutionary constraints. Plant Ecol. 2007;190(2):275-290.
2. Barisić Klisarić N, Miljković D, Avramov S, Živković U, Tarasjev A. Fluctuating asymmetry in Robinia pseudoacacia leaves - possible in situ biomarker? Environ Sci Pollut. R. 2014;21(22):12928-12940.
3. Crnobrnja J, Kalezić M, Tucić N. Multilocus structure of the smooth newt (Triturus vulgaris, Caudata) natural populations. Gen Sel Evol. 1992;24:385-392.
4. Cvijanović M, Ivanović A, Kalezić M, Zelditch M. The ontogenetic origins of skull shape disparity in the Triturus cristatus group. Evol Develop. 2014;16(5):306-317.
5. Džukić G, Kalezić M. The biodiversity of amphibians and reptiles in the Balkan Peninsula. In: Griffiths HI, Kryštufek B, Reed JM, editors. Balkan Biodiversity: Pattern and Process in the European Hotspot. Springer, 2004; p. 167-192.
6. Đorđević M, Stojković B, Savković U, Immonen E, Tucić N, Lazarević J, Arnqvist G. Sex-specific mitonuclear epistasis and the evolution of mitochondrial bioenergetics, ageing and life history in seed beetles. Evolution. 2017;71(2):274–288.
7. Manitašević S, Dunđerski J, Matić G, Tucić B. Seasonal variation in heat shock proteins Hsp70 and Hsp90 expression in an exposed and a shaded habitat of Iris pumila. Plant Cell Env. 2007;30(1):1-11.
8. Maritz B, Penner J, Martins M, Crnobrnja-Isailović J, Spear S, Alencar LRV, Sigala Rodriguez J, Messenger K, Clark RW, Soorae P, Luiselli L, Jenkins C, Greene HW. Identifying global priorities for the conservation of vipers. Biol Conserv. 2016;204:94-102.
9. Milenković M, Jojić-Šipetić V, Blagojević J, Tatović S, Vujošević M. Skull variation in Dinaric-Balkan and Carpathian gray wolf populations revealed by geometric morphometric approaches. J Mammal. 2011;92(2):396-406.
10. Pemac D, Tucić B. Reaction norms of juvenile traits to light intensity in Iris pumila (Iridaceae): a comparison of populations from exposed and shaded habitats Plant Syst Evol. 1998;209(3-4):159-176.
11. Simonović P, Nikolić V. Density-dependence of growth characteristics and maturation in stream-dwelling resident brown trout, Salmo trutta, in Serbia. Fish Managem Ecol. 2007;14:1-6.
12. Stojković B, Sayadi A, Đorđević M, Jović J, Savković U, Arnqvist G.: Divergent evolution of life span associated with mitochondrial DNA evolution. Evolution. 2017;71(1):160-166.
13. Tarasjev A. Flowering phenology in natural populations of Iris pumila. Ecography. 1997;20:48-54.
14. Tomašević-Kolarov N, Ivanović A, Kalezić M. Morphological Integration and Ontogenetic Niche Shift: A Study of Crested Newt Limbs. J Exp Zool Part B. 2011;316B(4):296-305.
15. Tucić B, Stojković B. Shade avoidance syndrome in Picea omorika seedlings: a growth-room experiment. J Evol Biol. 2001;14(3):444-455.
16. Tucić N, Stojković O, Gliksman I, Milanović D, Šešlija D. Laboratory evolution of life-history traits in the bean weevil (Acanthoscelides obtectus): The effects of density-dependent and age-specific selection. Evolution. 1997;51(6):1896-1909.
17. Vukov T, Sotiropoulos K, Wielstra B, Džukić G, Kalezić M.The evolution of the adult body form of the crested newt (Triturus cristatus superspecies, Caudata, Salamandridae) J Zool Syst Evol Res. 2011;49(4):324-334.
18. Vuleta A, Manitašević Jovanović S, Tucić B. Adaptive flexibility of enzymatic antioxidants SOD , APX and CAT to high light stress : the clonal perennial monocot Iris pumila as a study case. Plant Physiol. Bioch. 2016;100:166-173.
19. Urošević A, Ljubisavljević K, Ivanović A. Patterns of cranial ontogeny in lacertid lizards: morphological and allometric disparity. J Evol Biol. 2013;26(2):399-415.
20. Živanović G, Arenas C, Mestres F. Individual inversions or their combinations: which is the main selective target in a natural population of Drosophila subobscura? J Evol Biol. 2016;29(3):657-664.

Projekat #173043 Diverzitet vodozamaca i gmizavaca Balkana: evolucioni aspekti i konzervacija

1. Urošević A, Ljubisavljević K, Ivanović A. Variation in skull size and shape of the Common wall lizard (Podarcis muralis): allometric and non-allometric shape changes. Contrib to Zool. 2014;83(1):67–77.
2. Golubović A, Andjelković M, Arsovski D, Vujović A, Djordjević S, Tomović L. Skills or strength - how tortoises cope with dense vegetation? Acta Ethol. 2014;17(3):141–7.
3. Vukov TD, Cvijanović M, Wielstra B, Kalezić ML. The Roles of Phylogeny and Climate in Shaping Variation in Life-History Traits of the Newt Genus Triturus (Caudata, Salamandridae). Ann Zool Fennici. 2014;51(5):445–56.
4. Cvijanović M, Ivanović A, Kalezić ML, Zelditch ML. The ontogenetic origins of skull shape disparity in the Triturus cristatusgroup. Evol Dev. 2014;16(5):306–17.
5. Ivanović A, Cvijanović M, Denoël M, Slijepčević M, Kalezić ML. Facultative paedomorphosis and the pattern of intra- and interspecific variation in cranial skeleton: Lessons from European newts (Ichthyosaura alpestris and Lissotriton vulgaris). Zoomorphology. 2014;133(1):99–109.
6. Tomašević Kolarov N. Heterochrony and limb form variation in crested newts. J Zool. 2013;290(1):68–79.
7. Urošević A, Ljubisavljević K, Ivanović A. Patterns of cranial ontogeny in lacertid lizards: Morphological and allometric disparity. J Evol Biol. 2013;26(2):399–415.
8. Golubović A, Bonnet X, Djordjević S, Djurakic M, Tomović L. Variations in righting behaviour across Hermann's tortoise populations. J Zool. 2013;291(1):69–75.

Ekologija se od osnivanja Instituta 1947. god. neguje i razvija kao poseban istraživački pravac. Odeljenje za ekologiju objedinjuje najznačajnija saznanja stečena u kompleksnim i stacionarnim istraživanjima ekosistemskog karaktera. Stečena iskustva su rezultat rada fitoekologa i zooekologa koji su dugi niz godina bili organizovani u četiri odeljenja instituta (Odeljenje za fiziološku i biohemijsku ekologiju biljaka, Odeljenje za fitoekologiju, Odeljenje za zooekologiju i Odeljenje za entomologiju). Osnivači čijom su se zaslugom i angažovanjem razvijale pojedine oblasti su prvenstveno akademik Siniša Stanković, zatim prof. Milorad Janković, dr Vojislav Mišić i prof. Maksim Todorović. Odeljenje za ekologiju danas čine istraživači svrstani u dve grupe: ekologija biljaka i ekologija životinja.

Naučna istraživanja koja se danas realizuju u Odeljenju predstavljaju kontinuitet u ekološkim istraživanjima od osnivanja instituta do danas. Fitoekološka i zooekološka istraživanja, koja su se nekada odvijala u okviru više odeljenja, danas se realizuju u okviru Odeljenju za ekologiju.

Fitoekološka istraživanja integrišu ekofiziološka istraživanja biljaka i istraživanje biološkog diverziteta. Ekofiziološka proučavanja fokusirana su na: definisanje limitirajućih faktora životne sredine; analizu morfološkog, anatomskog, fiziološkog, biohemijskog i molekularnog odgovora biljnih vrsta na antropogeno-indukovanu degradaciju staništa; identifikaciju biljnih vrsta koje svojim ekofiziološkim adaptacijama i alelopatskim interakcijama odražavaju promene u kvalitetu životne sredine; i na procenu njihovog ekofiziološkog potencijala da u antropogeno izmenjenim uslovima opstanu. Istraživanja se koncentrišu na definisanje ekološki baziranih principa za neutralisanje, ili smanjenje poremećaja u funkcionisanju ekosistema i obnavljanje biodiverziteta antropogeno narušenih predela. Istraživanjima su obuhvaćeni različiti tipovi narušenih staništa: devastirani šumski ekosistemi, urbane i riparijalne zone opterećene polutantima, deponije pepela i šljake termoelektrana, kao i različiti tipovi prirodnih staništa. Kao model-organizmi koriste se autohtone i alohtone biljne vrste (indikatori), koje na reprezentativan način karakterišu određeno stanište, ili određenu antropogenu aktivnost. Ispitivanja integrišu terenska (in vivo i in situ) istraživanja i laboratorijska merenja i analize. Koriste se različite tehnike: indukovana fluorescencija hlorofila, spektrofotometrijske i spektrometrijske analize, svetlosna i SEM mikroskopija, različite analitičke hemijske, biohemijske i molekularne tehnike u kombinaciji sa multivarijacionim metodama i modelovanjem adaptivnog odgovora biljaka na antropogene poremećaje u ekosistemima. Rezultati ovih istraživanja primenjuju se u analizi uticaja i posledica efekata antropogene degradacije staništa na biodiverzitet i funkcionisanje ekosistema. Osim fundamentalnog, navedena istraživanja imaju i aplikativan karakter, usmeren u pravcu ekologije obnavljanja. U tom smislu testiraju se različiti pristupi i tehnike, s ciljem definisanja optimalnog modela koji može efikasno pomoći u obnavljanju biodiverziteta različitih i u različitom stepenu narušenih terestričnih ekosistema.

Sadašnja fitoekološka istraživanja usmerena su i na istraživanja šumskih populacija koje svojim prisustvom, genetičkom strukturom, fiziološkim, morfološkim i reproduktivnim svojstvima otkrivaju istoriju vegetacije i adaptivni potencijal lokalnih populacija da opstanu u nepovoljnim uslovima životne sredine. Istraživanja se fokusiraju na predstavnike šumske flore u zaštićenim ekosistemima (u refugijumima, klisurama, kanjonskim dolinama i planinskim masivima) i najosetljivijim delovima ekosistema (na ivicama šumskih pojasa), kao i na otkrivanje toka migracije vrsta u davnoj prošlosti i njeno predviđanje u skoroj budućnosti. Rezultati proučavanja reliktnih, endemičnih, ugroženih, ekonomski važnih (ili potencijalno važnih) šumskih vrsta našeg dela Balkanskog poluostrva predstavljaju naučnu osnovu za očuvanje i zaštitu biodiverziteta i direktna su podrška sprovođenju međunarodnih obaveza o zaštiti biodiverziteta šumskih ekosistema i ugroženih vrsta.

U cilju sagledavanja interaktivnosti i međuzavisnosti geološke podloge, zemljišta, klime, biodiverziteta i lokalnog stanovništva sprovode se i etnobotanička istraživanja koja olakšavaju procenu ekonomskog značaja prirodnih staništa. Ova su istraživanja usmerena pre svega ka očuvanju prirodnih resursa, zaštiti etnobotaničkog materijala i biološke raznovrsnosti predela.

Zooekološka istraživanja usmerena su na ispitivanja delovanja abiotičkih (polutanata) i biotičkih (ekto i endoparazita i mikroorganizama) faktora na imunski sistem mišolikih glodara koji je zbog svoje visoke složenosti osetljiv na različite uticaje iz spoljašnje sredine. Ova istraživanja se sprovode kod vrste Ratus norvegicus koja se smatra prirodnim imunobiološkim modelom za ispitivanje odbrambenih mehanizama. Istražuje se uticaj polutanata (kadmijuma), ili rodenticida (varfarin) na imunski sistem različitih sojeva laboratorijskih populacija i populacija iz prirode R. norvegicus, analizom ćelijskih i molekulskih mehanizama imunomodulatornog (proinflamatornog i imunosupresivnog) kapaciteta u bazalnim uslovima imunske funkcije. Takođe, istraživanja su usmerena na indukcije imunskog odgovora, posebno imunskog odgovora na rezistenciju oportunističkkih mikroorganizama kao što je gljiva Aspergillus fumigatus. Istraživanja mehanizama rezistencije na varfarin kod prirodnih populacija mišolikih glodara, sprovode se ispitivanjem i analizom imunomodulatornog potencijala na ovaj rodenticid.

Zooekološka istraživanja usmerena su i na proučavanje ornitofaune: na određivanje njihovog kvalitativnog i kvantitativnog sastava na različitim staništima, određivanje najmanje površine staništa neophodnog za očuvanje ptica i home-range ugroženih vrsta, monitoringa indikatorskih vrsta ili grupa vrsta u sklopu praćenja narušavanja prirodnih staništa i globalnih klimatskih promena, izdvajanje centara biodiverziteta i njihovo povezivanje koridorima između fragmentisanih staništa, cenzus i demografska praćenja ugroženih vrsta (prvenstveno supa Gyps fulvus), konzervaciju biodiverziteta, konzervacionu ekologiju i reintrodukciju na Balkansko poluostrvo, uspostavljanje monitoringa ugroženih i značajnih vrsta ornitofaune.

Odabrane publikacije - Ekofiziološke adaptivne strategije biljaka u uslovima multipnog stresa

1. Pavlović P, Muscolo A, Sidari M, Mitrović M. Non-trophic Interactions: Allelopathy. In: Dighton J, Krumins JA, editors. Interactions in Soil: Promoting Plant Growth. Dordrecht: Springer Netherlands;2014.p.139–62.
2. Jarić S, Mitrović M, Pavlović P. An Ethnobotanical and Ethnomedicinal Study on the Use of Wild Medicinal Plants in Rural Areas of Serbia. In: Pieroni A, Quave CL, editors. Ethnobotany and Biocultural Diversities in the Balkans. New York, NY: Springer;2014.p.87–112.
3. Karadžić B, Jarić S, Pavlović P, Mitrović M. Aquatic and Wetland Vegetation Along the Sava River. In: Milačič R, Ščančar J, Paunović M, editors. The Sava River. Berlin, Heidelberg: Springer;2015.p.249–316.
4. Jarić S, Mitrović M, Karadžić B, Kostić O, Djurjević L, Pavlović M, Pavlović P. Plant resources used in Serbian medieval medicine. Ethnobotany and Ethnomedicine. Genet Resour Crop Evol. 2014;61(7):1359–79.
5. Jarić S, Mačukanović-Jocić M, Mitrović M, Pavlović P. The melliferous potential of forest and meadow plant communities on Mount Tara (Serbia). Environ Entomol. 2013;42(4):724–32.
6. Đurđević L, Gajić G, Kostić O, Jarić S, Pavlović M, Mitrović M, Pavlović P. Seasonal dynamics of allelopathically significant phenolic compounds in globally successful invader Conyza canadensis L. plants and associated sandy soil. Flora Morphol Distrib Funct Ecol Plants. 2012;207(11):812–20.
7. Sawidis T, Breuste J, Mitrovic M, Pavlovic P, Tsigaridas K. Trees as bioindicator of heavy metal pollution in three European cities. Environ Pollut. 2011;159(12):3560–70.
8. Jarić S, Mitrović M, Djurdjević L, Kostić O, Gajić G, Pavlović D, Pavlović P. Phytotherapy in medieval Serbian medicine according to the pharmacological manuscripts of the Chilandar Medical Codex (15-16th centuries). J Ethnopharmacol. 2011;137(1):601–19.
9. Narwal S, Pavlovic P, John J, editors. Research Methods in Plant Sciences Vol 2 : Forestry and Agroforestry. Houston, Texas: Studium Press LLC;2011. 260 p.
10. Djurdjević L, Mitrović M, Gajić G, Jarić S, Kostić O, Oberan L, Pavlović P. An allelopathic investigation of the domination of the introduced invasive Conyza canadensis L. Flora Morphol Distrib Funct Ecol Plants. 2011;206(11):921–7.

Odabrane publikacije - Procena ekofiziološkog i genetičkog diverziteta biljaka u šumskim ekosistemima 

1. Bojović S, Matić R, Popović Z, Smiljanić M, Stefanović M, Vidaković V. An overview of forestry journals in the period 2006-2010 as basis for ascertaining research trends. Scientometrics. 2014;98(2):1331–46.
2. Nikolić B, Ristić M, Bojović S, Matevski V, Krivošej Z, Marin PD. Essential-oil composition of the needles collected from natural populations of Macedonian pine (Pinus peuce Griseb.) from the Scardo-Pindic mountain system. Chem Biodivers. 2014;11(6):934–48.
3. Popovi Z, Kosti M, Stankovi S, Milanovi S, Siv I. Ecologically Acceptable usage of Derivatives of Essential Oil of Sweet Basil, Ocimum basilicum, as Antifeedants Against Larvae of the Gypsy Moth, Lymantria dispar Ecologically acceptable usage of derivatives of essential oil of sweet basil, Ocimum bas. J Insect Sci. 2013;13(1):161.
4. Šarac Z, Bojović S, Nikolić B, Tešević V, Dević I, Marin PD. Chemotaxonomic significance of the terpene composition in natural populations of Pinus nigra J.F. Arnold from Serbia. Chem Biodivers. 2013;10(8):1507–20.
5. Bojovic S, Heizmann P, Drazic D, Kovacevic D, Marin P, Popovic Z, Matic R, Jurc M. Diversity of Fraxinus ornus from Serbia and Montenegro as revealed by RAPDs. Genetika. 2013;45(1):51–62.
6. Mijović A, Popović Z, Vukov T, Smiljanić M, Matić R, Bojović S. Sand topography influences the distribution of xerohalophytic vegetation on a southern Adriatic beach in Montenegro. Plant Biosystems - An International Journal Dealing with all Aspects of Plant Biology. 2012. p. 664–73.
7. Stefanović M, Mitrović S, Obratov-Petković D, Vidaković V, Popović Z, Matić R, Bojović S. Reprezentativnost uzorka pri oceni varijabilnosti sadržaja terpena kod munike. Glasnik Šumarskog fakulteta. 2013;107:193-204.
8. Popović Z, Smiljanić M, Matić R, Kostić M, Nikić P, Bojović S. (): Phytopharmaceutical plants from Deliblato Sands (Serbia) Traditional pharmacopoeia and implications for conservation. Indian J Tradit Know. 2012;11(3):385-400.
9. Popović Z, Stefanović M, Smiljanić M, Matić R, Kostić M, Vidaković V, Bojović S. Sex expression in Serbian dendroflora - A case study of Fraxinus ornus var. Angustifolia. Arch Biol Sci. 2012;64(1):107–11.

Odabrane publikacije - Imunomodulatorni efekti ksenobiotika i biotičkih faktora životne sredine na populacije mišolikih glodara

1. Demenesku J, Mirkov I, Ninkov M, Popov Aleksandrov A, Zolotarevski L, Kataranovski D, Kataranovski M. Acute cadmium administration exerts both immunosuppressive and proinflamatory effects in spleen. Toxicology. 2014;326:96-108.
2. El-Muzghi A, Mirkov I, Djokic J, Popov Aleksandrov A, Miljkovic Dj, Glamoclija J, Kataranovski D, Kataranovski M.Regional cytokine responses to pulmonary aspergillosis in immunocompetent rats. Immunobiology. 2013;218:1514-23.
3. Belij S, Miljković Dj, Popov A, Subota V, Timotijević G, Slavić M,Mirkov I, Kataranovski D, Kataranovski M. Effects of subacute oral warfarin administration on peripheral blood granulocytes in rats. Food Chem Toxicol. 2012;50:1499-507.
4. Popov A, Mirkov I, Miljković Đ, Belij S, Zolotarevski L, Kataranovski D, Kataranovski M. Contact allergic response to dinitrochlorobenzene (DNCB) in rats: insight from sensitization phase. Immunobiology. 2011;216:763-70.